नवी दिल्ली प्रतिनिधी :
दि. १७ जानेवारी २०२५
क्रीडा मंत्रालयाकडून आज शुक्रवारी राष्ट्रपती भवनात राष्ट्रीय क्रीडा पुरस्कार 2024 चे वितरण करण्यात आले. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी विजेत्यांना गौरविले. मुर्मूंनी प्रथम भारतीय ग्रँडमास्टर डी गुकेशला मेजर ध्यानचंद खेलरत्न पुरस्काराने सन्मानित केले. त्याच्याशिवाय ऑलिम्पिक दुहेरी पदक विजेती नेमबाज मनू भाकर, हॉकी संघाची कर्णधार हरमनप्रीत सिंग आणि पॅरा ॲथलीट प्रवीण कुमार यांना मेजर ध्यानचंद खेलरत्न पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.
पॅरिस पॅरालिम्पिकमध्ये भालाफेकीत सुवर्ण जिंकणाऱ्या नवदीपसह 34 खेळाडूंना अर्जुन पुरस्कार देण्यात आला. यापैकी 17 पॅरा-ॲथलीट आहेत, तर 2 लाइफटाइम अचिव्हमेंटसाठी आहेत. याशिवाय 5 प्रशिक्षकांना द्रोणाचार्य पुरस्कार मिळाला.
मनू भाकरने ऑगस्ट-सप्टेंबरमध्ये पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये दुहेरी ऑलिम्पिक पदक जिंकले होते. 10 मीटर एअर पिस्तूल वैयक्तिक आणि मिश्र दुहेरीत ती तिसरी राहिली. तिच्या दोन पदकांच्या जोरावर भारताने पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये एकूण 6 पदके जिंकली. 18 वर्षीय भारतीय ग्रँडमास्टर डी गुकेशने 11 डिसेंबर रोजी सिंगापूर येथे जागतिक बुद्धिबळ स्पर्धेचे विजेतेपद पटकावले. त्याने अंतिम फेरीत गतविजेत्या चीनच्या डिंग लिरेनचा 7.5-6.5 असा पराभव केला. एवढ्या कमी वयात जेतेपद पटकावणारा गुकेश हा जगातील पहिला खेळाडू ठरला आहे. यापूर्वी 1985 मध्ये रशियाच्या गॅरी कास्पारोव्हने वयाच्या 22 व्या वर्षी हे विजेतेपद पटकावले होते.
हरमनप्रीत सिंगच्या नेतृत्वाखाली भारतीय हॉकी संघाने पॅरिस ऑलिम्पिक 2024 मध्ये कांस्यपदक आणि 2022 आशियाई क्रीडा स्पर्धेत सुवर्णपदक जिंकले. त्याचबरोबर हरमनप्रीतने तीन वेळा एफआयएच पुरस्कारांमध्ये वर्षातील सर्वोत्तम खेळाडूचा किताब पटकावला आहे.
प्रवीण कुमारने पॅरिस पॅरालिम्पिक 2024 मध्ये पुरुषांच्या उंच उडीत आशियाई विक्रमासह सुवर्णपदक जिंकून सर्वांना आश्चर्यचकित केले. टोकियो पॅरालिम्पिकमध्ये रौप्य पदक जिंकणाऱ्या प्रवीणने T64 स्पर्धेत आपल्या कारकिर्दीतील सर्वोत्तम कामगिरी केली आणि 2.08 मीटरची उंची पूर्ण करत इतिहासात आपले नाव नोंदवले.
भारतातील क्रीडा क्षेत्रातील महत्त्वपूर्ण योगदानासाठी राष्ट्रीय क्रीडा पुरस्कार दिले जातात. यामध्ये खेळाडू, प्रशिक्षक किंवा संस्थांना त्यांच्या कामगिरीबद्दल आणि भारतीय क्रीडा विकासातील योगदानाबद्दल सहा वेगवेगळ्या पुरस्कारांनी सन्मानित केले जाते.
भारताच्या राष्ट्रीय क्रीडा पुरस्कारांमध्ये सहा पुरस्कार असतात. मेजर ध्यानचंद खेलरत्न, अर्जुन पुरस्कार, द्रोणाचार्य पुरस्कार, मौलाना अबुल कलाम आझाद करंडक (माका ट्रॉफी म्हणूनही ओळखले जाते) आणि राष्ट्रीय क्रीडा प्रोत्साहन. याशिवाय ध्यानचंद पुरस्कार या नावाने आणखी एक जीवन पुरस्कार दिला जातो. क्रीडा विकासात आजीवन योगदान दिल्याबद्दल हा पुरस्कार दिला जातो. यावेळी या श्रेणीत कोणालाही हा पुरस्कार देण्यात आला नाही.
गेल्या वर्षी क्रिकेटपटू मोहम्मद शमीसह 26 खेळाडूंना अर्जुन पुरस्कार मिळाला होता. तर 5 प्रशिक्षकांना द्रोणाचार्य पुरस्कार मिळाला होता. बॅडमिंटन स्टार जोडी सात्विक साईराज आणि चिराग शेट्टी यांना मेजर ध्यानचंद खेलरत्न पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.
